Du khách tới thành phố Sơn La không chỉ được chiêm ngưỡng khung cảnh sơn thủy hữu tình mà còn được tận hưởng cảm giác se lạnh đặc trưng của vùng núi đá, được ngồi bên bếp lửa trong ngôi nhà sàn truyền thống, thưởng thức hương vị các món ăn dân tộc mang đậm nét đặc sắc ẩm thực của đồng bào dân tộc Thái Sơn La.

    Tại bài viết này, tác giả sẽ giới thiệu một trong những đặc sản ẩm thực của đồng bào dân tộc Thái ở thành phố Sơn La là “Pa Pỉnh tộp” có nghĩa là: Cá nướng gập.

    Nguyên liệu chính để làm nên món Pa pỉnh tộp là cá chép suối tươi, nặng tầm 1-1.2kg  chọn cá đực, mình thon, chắc thịt, là ngon nhất. Cá bắt về được làm sạch rồi mổ dọc sống lưng thay vì mổ bụng để sao cho con cá mềm mại dễ gập lại hơn và phần gia vị nhồi trong bụng cá tiếp xúc với than hồng thơm nức ngấm vào thịt cá không bị rớt ra ngoài khi nướng. 

    Gia vị dùng để ướp cá bao gồm muối, mì chính, gừng, tỏi, sả, ớt, rau thơm (hành lá, rau húng, thì là), để làm nên một món “Pa pỉnh tộp” không thể thiếu thứ gia vị ấy là má khén, gia vị có mùi đặc trưng riêng của vùng núi Tây Bắc, thứ gia vị mà nhiều người ở miền xuôi thường hay gọi là Hạt tiêu rừng. Tất cả gia vị sau khi băm nhuyễn, thêm chút muối và má khén, trộn lẫn rồi dàn đều vào trong bụng cá, rắc thêm chút muối và má khén lên bên ngoài thân cá. Thời gian để cá ngấm gia vị ngấm chừng 10-15 phút trước khi đem cá nướng trên than củi.

    Đúng như tên gọi “Pa pỉnh tộp” - cá nướng gập, sau khi ướp đầy đủ gia vị ta gập ngang thân cá lại, tức là gập làm sao phần đầu và phần đuôi cá chụm lại với nhau, dùng hai thanh nứa tươi để kẹp cá lại và cố định bằng lạt sao cho thật chắc chắn.

    Chõ xôi đã được đặt sẵn trên bếp lửa hồng, cá ngấm gia vị cũng là lúc than củi đã chuẩn bị xong, lúc này chỉ việc đặt cá lên nướng và chờ cá chín. Cá nướng được xoay từ từ, nhiệt độ nướng cá không được quá cao, nếu không cá sẽ cháy bên ngoài mà bên trong lại chưa chín, cá chín từ từ, vàng đều, nướng 1 lát là nước mỡ cá tiết ra, rỏ xuống than củi xèo xèo, thơm điếc mũi.  

    Mâm cơm đãi khách với gà ta luộc, xôi nếp nương cùng trám đen óm, măng chua xào, thêm đĩa rau nộm và chẳm chéo - thứ nước chấm chỉ người Tây Bắc mới có.

    Khoảng tầm 45 phút tới 1 tiếng, khi phần ngoài cá vàng rộm tức là cá đã chín rồi. Da cá dính lên vỏ nứa, phải thật khéo léo gỡ cá kẻo vỡ hết, phí công hì hụi làm. Cá nướng phải được ăn nóng, gỡ bằng tay, ăn cùng với xôi nếp, trám đen óm chấm chẳm chéo. Vị thơm béo của cá nướng, bùi bùi của trám đen óm và mùi thơm của xôi nếp nương hợp vô cùng.

    Trong tiết trời se lạnh, bên mâm cơm trên ngôi nhà sàn truyền thống thưởng thức món đặc sản ẩm thực Tây Bắc với chén rượu men lá cay nồng du khách sẽ cảm nhận được tấm lòng hồn hậu, mến khách của con người nơi đây, đã một lần đến và sẽ còn trở lại./.